แนวทางการดูแลผู้ป่วยโรคลมชักในขณะที่มีการตั้งครรภ์

เมื่อฉันอยู่ในวัยเจริญพันธุ์

แนวทางการรักษาโรคลมชัก เพื่อป้องกันความยุ่งยากซับซ้อนหากเกิดมีการตั้งครรภ์ คือ

• แพทย์เลือกยากันชักที่เหมาะกับกลุ่มอาการชักของฉันเพื่อเป้าหมายควบคุมไม่ให้มีการชัก

• ถ้าเป็นไปได้ แพทย์ควรเลือกให้ยากันชักเพียงชนิดเดียวและขนาดไม่สูงมากเพื่อควบคุมอาการชัก อย่างไรก็ตามในผู้ป่วยที่ควบคุมอาการชักได้ยาก อาจจำเป็นต้องใช้ยากันชักมากกว่าหนึ่งชนิด

• แพทย์อาจพิจารณาให้รับประทานโฟลิค 4-5 มิลลิกรัมต่อวันร่วมด้วย

เมื่อฉันยังไม่พร้อมในการมีบุตร แนวทางในการคุมกำเนิด คือ

• ใช้ห่วยอนามัยคุมกำเนิดชนิดทองแดง (Copper-IUD) หรือ ห่วงอนามัยคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมน (Levonorgestrel-IUS)

• ใช้ยาฉีดคุมกำเนิด (Depot medroxyprogesterone acetate)

• ไม่แนะนำการคุมกำเนิดด้วยยาเม็ดคุมกำเนินชนิดที่มีโปรเจสโตเจนเพียงอย่างเดียว (Progestogen-only pill) หรือยาฝังคุมกำเนิน (Implants) เนื่องจากมีระดับฮอร์โมนต่ำ เมื่อเกิดปฎิกิริยาระหว่างยาคมกำเนินกับยากันชัก ระดับฮอร์โมนคุมกำเนินในกระแสเลือดจะไม่เพียงพอส่งผลให้มีโอกาสตั้งครรภ

เมื่อฉันพร้อมที่จะมีบุตร ฉันควรทำอย่างไร

• วางแผนการมีบุตรและแจ้งให้แพทย์ทราบก่อนการตั้งครรภ์อย่างน้อย 6 เดือน เพื่อแพทย์อาจพิจารณาลดขนาดของยากันชัก พร้อมกันนี้ แพทย์จะได้ให้คำแนะนำต่างๆ เพื่อเตรียมเข้าสู่การตั่งครรภ์

• แพทย์ให้โฟลิค 4-5 มิลิกรัม รับประทานทุกวัน

ข้อเท็จจริงเกี่ยวกับการตั้งครรภ์ในผู้ป่าวยโรคลมชัก

• 90% ของผู้ป่วยโรคลมชักที่ตั้งครรภ์และรับประทานยากันชัก สามารถให้กำเนิดบุตรที่สุขภาพแข็งแรง เหมือนกับผู้หญิงที่ไม่ได้เป็นโรคลมชัก

• บุตรของสตรีที่เป็นโรคลมชักมีโอกาสเป็นโรคลมชักเมือโตขึ้นเพียง 3% ในขณะที่คนทั่วไปมีโอกาสเป็นโรคลมชักประมาณ 1% แต่หากบิดาเป็นโรคลมชักจะไม่เพิ่มความเสี่ยงของการเป็นโรคลมชักในบุตรเมือเทียบกับคนทั่วไป

• ในขณะตั้งครรภ์มีผู้ป่วยเพียง 17-37% ที่มีอาการชักเพิ่มมากขึ้น ผู้ป่วยส่วนใหญ่ความถี่อาการชักเท่าเดิมปัจจัยสำคัญที่ทำให้อาการชักเพิ่มมากขึ้นในขณะตั้งครรภ์ คือ การรับประทานยากันชักไม่สม่ำเสมอเนื่องจากความเข้าใจที่ว่า ยากันชักเป็นอันตรายต่อทารก การนอนที่ไม่เพียงพอและการลดลงของระดับยากันชักเนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของร่างกายที่เกิดขึ้นและขณะตั้งครรภ์

• เนื่องจากความเสี่ยงจากยากันชักที่มีผลต่อทารกไม่ถึง 10 % และความเสี่ยงที่เกิดจากอาการชักอาจมากกว่าโดยเฉพาะอาการชักเกร็งกระตุกทั้งตัว การรับประทานยากันชักที่สม่ำเสมอ พักผ่อนให้เพียงพอจึงมีความสำคัญต่อสุขภาพที่แข็งแรงของทารกในครรภ์และมารดา

เมื่อฉันทราบว่าตั้งครรภ์ ควรทำอย่างไร

• นัดพบอายุรแพทย์และสูติแพทย์ทันที่ที่ตรวจพบว่าตั้งครรภ์ 

ช่วงหลังคลอด

• แพทย์ให้ Vitamin K1 มิลลิกรัม เข้าทางกล้ามเนื้อแก่ทารกแรกคลอด

• มารดาควรพักผ่อนให้เพียงพอ

• ถ้ามีการปรับขนาดของยากันชักเพิ่มขึ้นขณะตั้งครรภ์ แพทย์พิจารณาปรับลดขนาดยากันชัก

การให้นมบุตร

• เนื่องจากยากันชักที่มารดารับประทานมีหลายชนิดและหลายขนาด ซึ่งยาบางชนิดมีผลต่อทารกได้ ดังนั้นในการให้นมบุตรจำเป็นต้องปรึกษากุมารแพทย์เป็นรายๆ ไป

คู่มือแนวทางการดูแลรักษานี้ ใช้สำหรับผู้ป่วยโรคลมชักในขณะที่มีการตั้งครรภ์ในโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ การรักษาของผู้ป่วยแต่ละรายขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของแพทย์